Van Prehistorie tot Middeleeuwen

In 2017 kwam schrijver en archeoloog Tom Buijtendorp met het idee om een levensechte gereconstrueerde buste te laten maken van het marmeren portret van Julius Caesar uit de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden. Zijn aandacht was op dit portret gevestigd door zijn onderzoek naar Julius Caesar voor zijn boek Caesar in de Lage Landen. De reconstructie kon gerealiseerd worden middels een subsidie van Provincie Zuid-Holland en werd gemaakt door Maja d’Hollosy. De 3D-reconstructie kunt u tot en met 26 augustus 2018 zien in de entreehal van het museum, in een vitrine die achter de Egyptische tempel staat. 

 
Romeins portret
Julius Caesar is een naam die bij velen tot de verbeelding spreekt: de machtige krijgsheer van de Romeinse Republiek, die grote gebieden aan het Romeinse gezag onderwierp. Het Rijksmuseum van Oudheden bezit een Romeins portret van een man dat door wetenschappers wordt beschouwd als portret van de oudere Julius Caesar. Deze buste, één van de twintig in Europa bekende Caesarportretten, vormde de basis voor de reconstructie in de vitrine. Het reconstructieportret van Julius Caesar werd op vrijdag 22 juni 2018 onthuld, na afloop van de boekpresentatie van Tom Buijtendorp. 
 
Beschadigd beeldhouwwerk
De reconstructie werd gemaakt door Maja d’Hollosy, archeoloog en fysisch antropoloog en gespecialiseerd in het maken van gezichtsreconstructies. De reconstructie werd gemaakt op basis van een 3D-scan van het marmeren portret. Het stuk beeldhouwwerk is behoorlijk beschadigd. Daarom is gekozen om de verdwenen delen, zoals neus en kin, aan te vullen op basis van een tweede portret van Julius Caesar: de zogenaamde Tusculum-buste. Deze buste is gevonden op de plek van het antieke plaatsje Tusculum, ten zuiden van Rome, en bevindt zich in de collectie van het Archeologisch Museum van Turijn. Daarnaast is een muntportret van Caesar door de muntmeester Marcus Mettius gebruikt.
 
Nieuw, 'realistischer' beeld onthuld van Caesar zonder volle haardos (NOS.nl)
 
Hij ziet er eigenlijk uit als een hele normale man van middelbare leeftijd, die Julius Caesar. Dat beeld komt tenminste naar voren uit een 3D-reconstructie van het gezicht van de Romeinse veldheer. Anders dus dan de strenge, krachtige generaal die we kennen van de antieke bustes.
 
"Dit beeld ligt dichter bij de waarheid, al zijn er nog veel onzekerheden", zegt archeoloog Tom Buijtendorp, die de reconstructie maakte samen met collega Maja d'Hollosy. Het beeld van siliconenrubber werd vandaag gepresenteerd in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.

Het is hoe Caesar er ongeveer uit moet hebben gezien, kort voordat hij in het jaar 44 voor Christus op zijn 55ste werd vermoord, zeggen de makers. Een man met een groot voorhoofd, donkere ogen en een wijkende haarlijn. Buijtendorp: "Heel anders dan die volle bos waarmee hij in de jaren na zijn dood vaak is afgebeeld."
 

 
Omdat de schedel van Caesar verloren is gegaan, is de reconstructie deels gebaseerd op een buste uit het archeologisch museum in Turijn. Bij dat beeld is een bult op de schedel van Caesar zichtbaar, die bij veel andere bustes is weggewerkt. Navraag bij een chirurg leerde Buijtendorp dat zo'n bobbel kan ontstaan bij een zware bevalling. Hij denkt hierdoor dat de buste uit Turijn realistischer is dan andere beelden.

In combinatie met dit beeld ontstaat een menselijker beeld van hem.
Archeoloog Tom Buijtendorp

Een 3D-scan van een beeld uit het Rijksmuseum van Oudheden diende vervolgens als basis voor de reconstructie. D'Hollosy pelde daar lagen 'huid' af en plakte die er op andere plaatsen vervolgens weer bij. Daarbij was ruimte voor haar eigen interpretatie. Zo verkleinde ze de ruimte tussen de ogen wat en maakte ze de neus van de Romein iets breder.
 
Het resultaat is een Caesar die veel alledaagser lijkt dan op andere afbeeldingen. Ook in het boek Caesar in de Lage Landen schetst Buijtendorp een ander beeld van de veldheer. "Zo heeft hij tijdens de Gallische Oorlog langs de Rijn en de Maas ook veel strategische blunders begaan", zegt de archeoloog. "In combinatie met het beeld lijkt hij zo een stuk menselijker."