Van Prehistorie tot Middeleeuwen

De Amerikaanse archeologe Jeannine Davis-Kimball is ervan overtuigd dat ze het bewijs heeft gevonden dat het legendarische volk der amazones werkelijk heeft bestaan. Sterker nog: ze zegt een hedendaagse afstammeling van de amazones te hebben gevonden.

Een aantal jaar geleden vond Davis-Kimball in het zuiden van Rusland en de Oekraïne een aantal grafheuvels (Koergan) waarin Scythische of Sarmatische vrouwen waren begraven. Niet met de grafgiften die men doorgaans in vrouwengraven vindt (sieraden, huishoudelijk gereedschap), maar met volledige wapenrustingen. In andere vrouwengraven vond ze skeletten met gebogen dijbenen en samengedrukt stuitbeen, wat erop duidt dat de vrouwen veel paard hadden gereden. Davis-Kimballs conclusie: in de Scythische en Sarmatische samenleving hadden vrouwen geen traditionele rol, maar waren ze gewaardeerde krijgers. En dat, zegt ze, is de basis van de Griekse verhalen over de amazones.

Hedendaagse afstammeling
Davis-Kimball ging nog verder: ze wilde bewijzen dat de Kazachen in Mongolië afstammen van deze krijgsvrouwen. Daartoe liet ze het DNA van een Kazaachs meisje, dat Meiramgul heet, vergelijken met DNA dat was verkregen uit het skelet van een Sarmatische vrouwelijke krijger. De uitkomst: het Kazaachse meisje, dat net als de amazones uit de Griekse verhalen blond is, stamt af van de Sarmaten en, claimt Davis-Kimball, daarmee van de amazones.

Kritiek van vakgenoten
Maar veel van Davis-Kimballs vakgenoten vinden dat de archeologe te hard van stapel loopt. Volgens hen kan ze hooguit bewijzen dat vrouwen bij de Scythen en Sarmaten een hoge positie innamen. Het bewijs dat ze ook krijgers waren, is flinterdun. Geen van de skeletten draagt de sporen van verwondingen opgelopen in de strijd, de grafgiften kunnen dus net zo goed een rituele functie gehad hebben. Dat de amazones die zijn afgebeeld op Griekse vazen uiterlijke overeenkomsten vertonen met de Sarmaten, vormt volgens hen ook geen bewijs voor haar stelling. Zoals Middeleeuwse schilders klassieke helden afbeeldden als hedendaagse ridders, zo modelleerden de Grieken mythische volkeren naar de volken die ze kenden.

Herodotus
Overigens komt de link met de Sarmaten bepaald niet uit de lucht vallen. Zo stelt Herodotus al dat de Sarmaten afstammen van amazones die trouwden met Scythische mannen. In zijn Historiën kunnen we lezen dat de verbintenis tot stand kwam toen een groep amazones strandde op de kliffen van het Oekraïense schiereiland de Krim, waar de Scythen woonden. De amazones waren na een veldslag in de streek Pontus, het oorspronkelijke woongebied van de amazones, gevangen genomen door de Grieken en werden in drie schepen afgevoerd naar gevangenschap. Ze slaagden er in hun bewakers te overweldigen, maar omdat ze geen idee hadden hoe ze de schepen moesten besturen, dreven ze af naar de Zee van Azov, waar ze belandden in een zware storm en schipbreuk leden. Ze leerden de Scythische taal en stemden toe in huwelijken met Scythische mannen, op voorwaarde dat ze hun krijgshaftige gebruiken in ere mochten houden en zich niet zoals Scythische vrouwen hoefden te onderwerpen. De stam die zo ontstond trok naar het noordoosten, vestigde zich aan de rivier de Don en werd het volk der Sarmaten.

Bronnen: David Veldman, Archeologie Online & Wiener Zeitung,