Archeologisch Museum Bagdad geplunderd: 7000 jaren vernietigd.

Geplaatst op zondag 13 april 2003 @ 11:37 , 2185 keer bekeken

Een klein bericht in de kranten van het weekend van 12/13 april 2003: "Het belangrijkste museum van Irak, het archeologisch museum van Bagdad, is leeggeroofd. Zaterdag werd duidelijk dat dieven veel stukken van onschatbare waarde uit de collectie hebben meegenomen en dat tal van objecten zijn vernield. Volgens plaatsvervangend directeur Midal Amin zijn 170.000 grotere en kleinere stukken verdwenen of vernield. ,,Die zijn miljarden dollars waard'', zei zij. Amin maakte de bezettingstroepen in het land medeverantwoordelijk voor de enorme ravage. ,,Zij weten dat het een museum is. Ze beschermen het ministerie van Oliezaken, maar het culturele erfgoed niet.''

Het museum nog intact
De expositieruimten van het museum boden zaterdag 12 april 2003 een aanblik van verwoesting: op de grond lagen omgevallen beelden en kapotte kruiken en vazen. Vitrines zijn kapotgeslagen en leeggehaald. Alleen de wandreliefs uit de Assyrische tijd lijken gespaard te zijn. Hier en daar staan onbeschadigde vitrines, waaruit de voorwerpen mogelijk voor de oorlog in veiligheid zijn gebracht. Wat dus op deze club werd gevreesd is werkelijkheid geworden: de oorlog van Bush heeft enorme schade aangericht aan de cultuurschatten van de mensheid. De schatten van de beschaving van oud-Mesopotamië zijn de wortels van onze beschaving. Het Tweestromenland tussen Eufraat en Tigris is zijn waardevolle geheugen kwijt. Ongelooflijk dat zoiets kon. Ongelooflijk dat dit niet werd beschermd. Hitler wist wel beter in de Tweede Oorlog: kunstschatten werden geroofd en in veiligheid gebracht door de bezetter. ,,EEN groot verlies, voor Irak en voor ons. Want ook wij zijn erfgenaam van het erfgoed dat in het Nationaal Museum van Bagdad lag opgeslagen'', zegt professor Ernie Haerinck. ,,Schrift, landbouw, pottenbakken, stedelijke organisatie: ze zijn niet uitsluitend, maar vooral in Irak ontstaan.'' Haerinck is hoofd van de afdeling Archeologie van het Nabije Oosten van de Gentse Universiteit. Hij reageert op de plundering van het Nationaal Museum in Bagdad. Dat museum bezat een unieke verzameling Babylonische, Sumerische en Assyrische kunst, evenals zeldzame islamitische manuscripten. In de algemene volkswoede na de val van Sadam werden niet alleen ministeries en gebouwen van de Baathpartij geplunderd, maar ook winkels, ziekenhuizen en dit paradepaardje van de Iraakse cultuur. Gouden drinkbekers, breekbare hoofdtooien, rituele doodsmaskers, met edelstenen bezette lieren en andere staaltjes van antiek ambacht uit het oude Mesopotamië verdwenen in juten zakken of kruiwagens. Waarheen, dat is maar de vraag. Wie in het Pergamommuseum van Berlijn de monumentale azuren poorten van de stad Ishtar heeft bewonderd, of het met lapis lazuli en goud versierde beeldje van een ram in het struikgewas in het British Museum, heeft een idee welke kunstschatten nu zijn verdwenen. Na de Golfoorlog in 1991 bleef het museum bijna tien jaar gesloten, uit angst voor Amerikaanse bombardementen. Op 28 april 2000, de verjaardag van Saddam Hoessein, ging het volledig vernieuwde museum weer open. Duizenden stukken die tijdens de oorlogen waren gestolen, vaak uit de regionale archeologische musea, werden met hulp van het Jordaanse regime gerepatrieerd. Westerse musea verwelkomden de heropening van het museum en keken uit naar samenwerkingen en uitwisselingen. Vorig jaar in mei vroeg het British Museum de Verenigde Naties nog om een uitzondering op het embargo, omdat het Nationaal Museum in Londen de bibliotheek van koning Ashurbanipal wou reconstrueren. De kennis van het eigen preïslamitische erfgoed werd door het regime van Saddam Hoessein aangemoedigd, maar was lang voordien een bron van nationale trots. Vele Irakezen zien hun zevenduizend jaar beschaving als een teken van superioriteit tegenover de ,,Amerikaanse barbarij''. Dat het museum vorige donderdag door horden mensen met kruiwagens zou worden bestormd, had niemand verwacht. Met de recente geschiedenis in het achterhoofd, hadden de curatoren van het museum de belangrijkste stukken nochtans verhuisd naar verzegelde gewelven. Dat die meteen werden bestorm en de deuren geopend, doet hen vermoeden dat collega's hebben meegewerkt aan de plundering. ,,Niet iedereen kon de gewelven openen'', zei een bediende tegen het persbureau AP. ,,Bovendien werden heel veel speciale stukken gestolen, stukken die voor gewone mensen niet meer dan brokken steen zijn. Alleen de ingewijden weten hoeveel ze waard zijn.''
Beeld van Koning Sarratruq II - Hatrabeschaving. Vernietigd of geroofd?
GORDON Newby, een professor Geschiedenis van het Midden-Oosten aan de universiteit van Atlanta, verklaarde dit weekend dat de codex van Hamoerabi, een van de oudste wetteksten ter wereld, in de plundering verloren was gegaan. ,,Die codex zit veilig in het Louvre'', zucht Ernie Haerinck. ,,Maar er waren zeker nog duizenden tabletten met contracten, gerechtelijke uitspraken, boedelbeschrijvingen en dies meer in het museum, waarvan velen nog niet vertaald waren.'' Het is typisch voor de verwarring die met de oorlog gepaard gaat. De berichten spreken over 170.000 stukken die uit het museum zijn geroofd, maar welke stukken zijn gestolen, daarover heerst onenigheid. ,,Dat zal de wederopbouw zeker niet vergemakkelijken'', waarschuwt Haerinck. ,,Na de eerste golfoorlog kwam er vrij snel een internationale lijst tot stand. In 1993 hadden de internationale politiediensten, archeologen en antiquairs twee boekdelen met beschrijvingen en foto's van de stukken die in Irak waren geroofd, vooral uit de regionale musea. Dat systeem werkt: in 1996 is bijvoorbeeld een vrachtwagen in beslag genomen die met duizenden gestolen kleitabletten onderweg was naar Saudi-Arabië.'' Kleitabletten, potscherven en de notities van alle archeologische opgravingen in Irak sinds de jaren dertig, die ook werden gestolen, zijn vooral voor wetenschappers van grote waarde. Andere stukken van het museum zijn puur als kunstwerk al waardevol. Een ram in het struikgewas van 2600 voor Christus uit Ur is waarschijnlijk voorgoed weg. Net als een bronzen hoofd van een koning van Akkad uit Ninive, het huidige Mosoel, dat dateert van 2300 voor Christus. ,,Dat kan in de duistere kluis van een kapitaalkrachtige verzamelaar belanden'', zegt Haerinck. ,,Je mag de menselijke bezitsdrang niet onderschatten. Anderzijds: je moet weten waar je zo'n stuk kunt verkopen, niet iedereen kent die weg. De buitenlandse musea wagen zich niet aan zoiets. De kans dat veel stukken weer opduiken, is reëel. Maar het kan zeer lang duren.'' De overgrote meerderheid van de kunstschatten zijn volgens Haerinck nog in Irak. ,,Natuurlijk is de vraag in welke staat ze zullen worden teruggevonden. Zo'n bronzen hoofd uit Ninive is fragieler dan je denkt.'' Als de kunstschatten niet op de zwarte markt belanden, loert overigens nog een rampscenario. ,,Objecten in edele metalen die je niet kunt verkopen, kun je ook natuurlijk smelten'', zegt Haerinck. ,,Vlak voor de taliban in Afghanistan aan de macht kwamen, werd daar een schat van tienduizenden onbekende munten gevonden. Ik herinner me dat dit een groot deontologisch probleem vormde voor Unesco. Dat probeert historische schatten zoveel mogelijk in het land van herkomst te houden, maar deze munten zouden waarschijnlijk worden gesmolten om wapens mee te kopen. Er is dan toestemming verleend om het meest waardevolle deel van de schat te verkopen aan buitenlandse musea.'' ONDERTUSSEN hebben de regeringen van Rusland, Jordanië en Griekenland bij de Verenigde Naties hun bezorgdheid uitgesproken over de diefstallen. Ze vroegen dat de organisatie maatregelen zou nemen om de Iraakse musea en sites te beschermen. Koichiro Matsuura, de voorzitter van Unesco, heeft er bij de Amerikanen op aangedrongen om het Nationaal Museum te bewaken. Ondertussen heeft het leger inderdaad een paar tanks voor de ingang van het museum geposteerd. Vijgen na pasen, want er blijft weinig over om te bewaken. ,,Het zal geen topprioriteit van de Amerikanen zijn geweest'', denkt Haerinck. ,,Wie had nu ook kunnen denken dat de bevolking zo uitzinnig zou reageren. Anderzijds weet ik dat de tankcommandanten altijd een lijst hebben van de gebouwen en plaatsen die ze niet mogen beschieten, zoals moskeeën en archeologische sites. Ik ben zeker dat het Nationaal Museum op die lijst stond.'' Saddam Hoessein liet zich sinds de heropening van het Nationaal Museum graag afbeelden als de opvolger van de legendarische koning Nebukadnezar -- herinner u de opera Nabucco . ,,De Assyrische koning die de joden in ballingschap naar Babylon voerde'', lacht Haerinck. ,,Zo zal hij zichzelf graag hebben gezien. Maar ik denk toch niet dat die associatie geleid heeft tot de verwoesting van het museum.'' Wat nu moet gebeuren, is ook minder kleurrijk. ,,Een internationaal genootschap onder leiding van de Unesco moet zo snel mogelijk een inventaris maken. Als er echt 170.000 objecten zijn verdwenen, dan zal het een werk van lange adem zijn. Laten we hopen dat alles nog niet in privécollecties verdwenen is.'' Voor het werelderfgoed, uiteraard, maar ook voor de Irakezen zelf: een land met sites als Babylon, Ur en Ninive zou een bloeiende toeristische trekpleister kunnen worden. Dan is een topmuseum in de hoofdstad wel een belangrijke troef.
RECENT NIEUWS OVER DE PLUNDERING: - 18/04/2003 (ig) De Standaard - Erfgoedpolitie moet Iraakse musea beschermen PARIJS/BRUSSEL (ap, eigen berichtgeving) -- De plunderingen van de musea in Bagdad waren goed georganiseerd. Sommige dieven hadden zelfs een sleutel van de kluizen. Dat zeiden experts gisteren tijdens een vergadering van de Unesco, de cultuurafdeling van de VN, in Parijs. Hoewel er vooral op grote schaal lukraak geplunderd is, wisten sommige dieven precies wat ze zochten en waar ze het konden vinden. Een deel van de plunderingen was duidelijk gepland, misschien zelfs vanuit het buitenland, zei Gibson McGuire, hoogleraar van de universiteit van Chicago en voorzitter van de Amerikaanse Vereniging voor Onderzoek in Bagdad. De Unesco en deskundigen maakten in Parijs de balans op van de schade die is toegebracht aan Iraakse kunstschatten. Koichiro Matsuura, directeur van de Unesco, riep de Verenigde Naties op om een tijdelijk handelsembargo in te stellen op Iraakse kunstschatten. En een resolutie goed te keuren waarin wordt opgeroepen de Iraakse kostbaarheden terug te geven. Matsuura vreest dat de gestolen kunstschatten in handen vallen van handelaren op de lucratieve markt van gestolen kunst. Volgens hem zouden de VS en Groot-Brittannië in Irak ook een erfgoedpolitie moeten installeren om te voorkomen dat er nog meer antiquiteiten geplunderd worden. De Unesco zal een speciaal fonds oprichten en zo snel mogelijk een website maken met alle mogelijke informatie over de gestolen voorwerpen. ,,Zodra een database van alle verdwenen Iraakse culturele objecten klaar is, zullen ook wij alert zijn'', zegt Janpiet Callens van de Belgische federale politie. ,,De kans bestaat dat sommige van die ontvreemde kunstvoorwerpen in Brussel of Antwerpen opduiken. Maar snel dat zal wel niet gebeuren, want iedereen in de kunstwereld is nu gealarmeerd.''
16/04/2003 - De Standaard: Duizenden jaren geschiedenis vernietigd GENTSE PROFESSOR WIL ARCHEOLOGISCHE SCHATTEN IN IRAK RECUPEREREN Professor Michel Tanret van de Universiteit Gent (RUG) wil zo snel mogelijk naar Irak. Plunderende Irakezen hebben verleden weekend het Nationaal Museum van Bagdad leeggeroofd en vernield. Volgens Tanret gaat het om het belangrijkste archeologische museum ter wereld. Het wordt een hels puzzelwerk om de overblijfselen van de plundering te identificeren. De Gentse professor behoort tot de weinige wetenschappers die daartoe in staat zijn. Michel Tanret is al 30 jaar betrokken bij archeologische opgravingen en studies in Irak. In 1975 deed hij er met een Gents team een vondst van onschatbare waarde. In een woning van een hogepriester ontdekten ze 2.500 spijkerschrifttabletten die dateren van 1760 voor Christus. De wetenschappelijke wereld stond op z'n kop. Nooit meer werd zo'n fabuleus archief ontdekt. Maar sinds dit weekend blijft er wellicht niet veel van over. De tabletten waren immers ondergebracht in het vernielde museum. ,,Verschrikkelijk'', zucht Tanret. ,,Al zeventig jaar bewaren archeologische teams uit de hele wereld er hun vondsten uit honderden Iraakse sites. De beelden, keramiek, kunstvoorwerpen en spijkerschrifttabletten zijn herinneringen aan 7.000 jaar beschaving. Naar schatting 170.000 collectiestukken werden gestolen. Twee dagen lang hebben een honderdtal plunderaars met stootkarren af en aan gereden. Vele voorwerpen zijn stuk gegooid omdat ze te zwaar waren of geen edelmetalen bevatten. Duizenden jaren geschiedenis zijn verloren gegaan.'' Het wordt een titanenwerk om in die chaos de overblijvende en vernielde voorwerpen te inventariseren. Bovendien zijn massa's studies en vertalingen van spijkerschriften onherroepelijk vernietigd. ,,Bovendien zijn we met veel te weinig gespecialiseerde wetenschappers. Dit wordt een werk van jaren'', weet Tanret. De voorwerpen in het museum vertegenwoordigden amper een halve procent van de hele collectie. De rest was opgeborgen in versterkte en afgegrendelde kelders, maar ook die moesten er aan geloven. ,,Het regime van Saddam hechtte enorm veel belang aan deze collectie. Tijdens de eerste Golfoorlog had het uit veiligheidsoverwegingen een deel ervan ondergebracht in lokale musea. Die zijn toen echter geplunderd'', vertelt Tanret. ,,Deze keer werd alles in versterkte kelders verstopt. Maar zelfs die bleken niet opgewassen tegen de roofzucht.'' De professor verwijt de Amerikaanse militairen dat ze niet hebben ingegrepen. Nochtans hadden Amerikaanse wetenschappers vooraf gewezen op het onschatbare belang van het museum. ,,Een handvol soldaten was voldoende geweest om deze gigantische ramp te vermijden'', beweert Tanret. ,,De museummedewerkers hebben de militairen nog gesmeekt om in te grijpen. Er zijn waarschuwingssalvo's gelost maar dan hebben de soldaten laten betijen. Er is in Bagdad slechts één gebouw dat permanent bewaakt wordt door de Amerikanen: het ministerie van petroleum.''


Welkom bij Clubs!

Kijk gerust verder op deze club en doe mee.


Of maak zelf een Clubs account aan: