Van Prehistorie tot Middeleeuwen

Geplaatst op zondag 04 juni 2006 @ 20:59 , 1793 keer bekeken

De Europese Kelten staan al jaren in de schijnwerpers van de belangstelling. Er verschijnen talloze publicaties, er worden spraakmakende tentoonstellingen georganiseerd en ook menig televisieprogramma gaat in op dit raadselachtige volk dat geworteld is in de prehistorie. Toch ontsnapt er steeds iets aan de aandacht.

Wat gebeurt er in de periferie van de Keltische wereld, aan de rand, in en rond de Lage Landen?
Onze streken die liggen tussen Noordzee en Rijn: België, Nederland en het noordelijke deel van het Duitse Rijnland. Dat is het onderwerp van de tentoonstelling Het geheim van de Kelten die van 21 mei tot en met 19 november 2006 te zien is in het Limburgs Museum in Venlo.

Wie waren die Kelten eigenlijk, hoe leefden ze, waren er ook Kelten in Nederland, België en aangrenzend Duitsland?
De Kelten. Een cultuur omgeven door raadsels waarvan de echo's nog steeds klinken. In een spectaculaire expositie wijdt het Limburgs Museum in Venlo aandacht aan de Kelten. Alle archeologische topstukken uit Nederland, België en het Duitse grensgebied zijn voor deze gelegenheid samengebracht. Voor het eerst zijn ze in samenhang te zien.

Het geheim van de Kelten schetst de historische ontwikkeling waarin leiders centraal staan. De tentoonstelling gaat in op de Keltische samenleving, over boeren, handel en geld. Maar ook over rituelen, leiders en geweld. De Keltisch cultuur lijkt tot een abrupt einde door de komst van de Romeinen. Toch blijven er veel sporen van de Kelten over. Niet alleen na de Romeinen, maar ook nu nog is hun erfenis actueel.

Topstukken

De tentoonstelling brengt alle Keltische topstukken uit België, Nederland en het Duitse grensgebied bijeen. Daarvoor worden onder andere bruiklenen verkregen uit het Rheinisches Landesmuseum in Bonn, het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden en het Gallo-Romeins Museum in Tongeren. Tot de topstukken behoren een Keltische helm uit het Duitse Fluren, de Keltische sierschijf van Helden en de Keltische goudschat van Heers (B). Het vorstengraf van Oss is eveneens opgenomen. Deze leidersfiguur wilde zich via zijn zwaard, huisraad, kleding en grafritueel nadrukkelijk als Keltisch leider laten gelden. De vorst van Oss wordt met behulp van een nauwkeurige reconstructie weer tot leven gewekt.

Keltische munten uit Echt

Tentoonstelling

De verhaallijn van de tentoonstelling is zo dat vanuit de huidige populaire belangstelling voor de Kelten (historie, muziek, mystiek en identiteit) ingegaan wordt op de vraag wie nu eigenlijk de Kelten zijn en waar al die belangstelling aan ontleend wordt. Kort komt de ontwikkeling van de Kelten in Europa aan bod en vervolgens wat er allemaal Keltisch is aan de Lage Landen. Na een historische ontwikkeling waarin leiders centraal staan, wordt ingegaan op de Keltische samenleving, de ontwikkeling van het agrarische bestaan, de internationale contacten, het geweld en de krijgshaftigheid, de organisatie van de samenleving en de rituelen. Deze ontwikkeling komt tot een abrupt einde door de komst van de Romeinen. Toch blijven er sporen van de Kelten over, deels in de Romeinse samenleving, maar ook elders buiten het Romeinse rijk in andere streken van Europa.

Sierschijf - Helden

Nieuwe inzichten

De geschiedenis van de Kelten is per definitie een internationale (Europese) aangelegenheid. De regio tussen Nederrijn en Noordzee vormde de rand van de Keltische invloedssfeer in de laatste eeuwen voor het begin van onze jaartelling. Door de nieuwe en spectaculaire resultaten van het (internationale) onderzoek van de afgelopen tien jaar is er een compleet nieuw beeld ontstaan van de Kelten in deze regio. Vanuit het Duitse Nederrijngebied speelt de afgrenzing met de Germaanse invloeden van oudsher een rol. In het Belgische gebied zien we een duidelijke grens met de rijke vorstengraven in Luxemburg en Noordoost Frankrijk. En in Nederland blijkt steeds meer dat de Keltische invloed veel sterker was dan verwacht beneden de grote rivieren. Noord-Nederland kende overigens weer een geheel eigen traditie die buitengewoon interessant is door de studie van veenlijken en de terpenregio in Friesland.

Wicca en druїdisme

Een speciale doelgroep voor de tentoonstelling zijn jongeren met een voorliefde voor sieraden, symboliek en spiritualiteit die raakvlakken heeft met de Keltische cultuur. De meeste van deze jongeren zijn niet of nauwelijks bekend met de Kelten en de herkomst van deze uitingen. Enkele uitzonderingen vormen jongeren die zich inhoudelijk bezighouden met wicca of druїdisme: religieuze en spirituele stromingen waarin de natuur als heilig wordt beschouwd. Binnen deze kringen voelt men zich verwant met pre-christelijke natuurreligies. Diverse Keltische gebruiken en rituelen, zoals het bouwen van steencirkels, het vieren van jaarfeesten en het aanbidden van de natuur in haar vele verschijningen, beleefden in de achttiende eeuw een opleving die nu nog voortduurt.

Het geheim van de Kelten
Limburgs Museum
Keulsepoort 5
5911 BX Venlo
telefoon 077 352 2112
www.limburgsmuseum.nl  
www.dekelten.nl  

Open
dinsdag tot en met zondag 11-17 uur
Tweede Pinksterdag (5 juni) 11-17 uur
gesloten op overige maandagen

Meer weten over de "Kelten en de Lage Landen"?

Actuele inzichten over de Kelten.  

De Kelten spreken tot de verbeelding. Samen met de oude Grieken, Romeinen en Germanen stonden ze aan de wieg van onze westerse beschaving. Maar wie waren ze en - nog belangrijker - wat vinden we ervan terug? Rest er ons nog iets tastbaars? Of blijft er na een wetenschappelijke doorlichting niets meer over van Merlijn, koning Arthur en Keltische kruisen? Waren de Kelten strijdlustige koppensnellers of gemakzuchtige dieven? Waarom weten onderzoekers zo weinig over hun goden? Welke rol speelden ze bij het ontstaan van de Belgische taalgrens en de Europese romantiek? En hoe zat dat met de vriendelijke dijen van de godin Maeve?

Eindelijk een oorspronkelijk Nederlandstalig overzichtswerk met de meest recente kennis en theorieën - taalkundig en archeologisch - over onze voorouders uit de prehistorie. Wetenschappelijk verantwoord en in een heldere taal bewijst dit boek dat de werkelijkheid stukken boeiender is dan onze fantasie.

HERMAN CLERINX werkte als wetenschaps- en televisiejournalist en is beheerder van het Belgisch Genootschap voor Keltische Studies. Bij Davidsfonds/Leuven publiceerde hij het succesvolle "Kathedralen uit de steentijd". Hunebedden, dolmens en menhirs in de Lage Landen.

Herman Clerinckx
Kelten en de Lage Landen
Davidsfonds/Leuven
294 pagina's - EUR 24.95