Van Prehistorie tot Middeleeuwen

Geplaatst op zaterdag 13 oktober 2001 @ 23:14 , 709 keer bekeken

De oudste voorwerpen stammen uit de Bronstijd, ongeveer 3000 voor Christus. In die tijd ontstonden er op het eiland Kreta en op de Cycladeneilanden twee culturen, die niet echt Grieks waren, maar wel een belangrijke invloed gehad hebben. Van de Cycladen zijn de 'idolen' bekend, beelden die in graven en heiligdommen werden neergezet. Ze zijn gemaakt van het lokale marmer. Van Kreta is er vooral aardewerk. Deze Kretenzische of Minoïsche cultuur, bereikte haar hoogtepunt al in het tweede milennium voor Christus. De Minoërs hadden uitgebreide handelscontacten, met Cyprus, de Levant en met Egypte, en een hoog artistiek niveau. In de periode dat de bloei van de Kretenzische cultuur op haar hoogtepunt was, werden op het vasteland de Myceners steeds belangrijker. De Myceners waren de bewoners van een groot aantal steden en burchten. Zij spraken een taal die ontcijferd is en sterk lijkt op het Grieks. Hun opkomst in het Aegeïsch Gebied viel samen met de neergang van de Minoïsche beschaving. Ook de Myceners zagen uiteindelijk hun cultuur tenonder gaan: in de twaalfde en elfde eeuw voor Christus ging een golf van verwoestingen over het Griekse vasteland. Of dit door invasies, dan wel door interne strijd of natuurrampen kwam, is onopgelost. Na een onrustige periode (de 'Middeleeuwen' van de Oudheid) werd de situatie rond 900 weer zo stabiel, dat men zich weer ging interesseren voor kunstige voorwerpen. Het aardewerk uit deze tijd is versierd met hoekige motieven, zoals de bekende meander. Naar deze versieringen heet deze periode: Geometrisch. Later kwamen allerlei elementen uit het Nabije Oosten en Egypte in de Griekse wereld binnen via de handel. Op het aardewerk uit Corinthe zijn bijvoorbeeld leeuwen afgebeeld, en zowel in aardewerk als in sculptuur zijn onder andere sfinxen een geliefd motief. Door de handel, bijvoorbeeld met de koloniën in Zuid-Italië, kwamen enkele steden tot grote bloei. Corinthe in de zevende en zesde eeuw voor Chr, en later Athene, verhandelden bijvoorbeeld grote hoeveelheden aardewerk van Spanje tot aan de Zwarte Zee. De welvaart bloeide op en daarmee het culturele leven. Toen de Grieken in 479 voor Chr. de Perzen versloegen, die probeerden Griekenland te onderwerpen, werd de macht van met name Athene veel groter. Het was de tijd van de grote filosofen, tragedieschrijvers en historici. Ook op het gebied van de beeldende kunsten bereikte men een ongelofelijk niveau, dat eigenlijk nog steeds als het hoogste in de naturalistische kunst geldt. Van de prachtige sculpturen en roodfigurig aardewerk bestaan vele voorbeelden.

Eind vierde eeuw voor Chr. kwam in Macedonië een koning genaamd Alexander aan de macht. De Griekse steden onderschatten de dreiging van de Macedonische legers en werden één voor één onderworpen. Daarna werden achtereenvolgens Klein-Azië (het huidige Turkije), Egypte en een groot deel van het Nabije Oosten veroverd. Pas in India kwam Alexander, intussen 'de Grote' genaamd, tot staan: zijn mannen sloegen aan het muiten. Op de terugweg werd hij ziek in de stad Babylon waar hij uiteindelijk stierf . Zijn opvolgers verdeelden het rijk onderling. De zelfstandigheid van de Griekse steden was daarmee definitief ten einde, want zij moesten zich wel bij één van die koninkrijken aansluiten. De cultuur kreeg echter een impuls door de levendige contacten met het oostelijke deel van Alexanders rijk. Vooral aan de kusten van Klein-Azië ontstonden enkele stadstaten, bijvoorbeeld Pergamon, met enorme rijkdommen en machtige vorsten die de kunsten beschermden en hun huizen vulden met kunstvoorwerpen. Toen de Romeinen in de eerste helft van de tweede eeuw voor Chr. Griekenland veroverden, liep ook deze laatste bloeiperiode ten einde, soms langzaam, zoals in Pergamon, soms snel en gewelddadig, zoals in Corinthe. De culturele invloed van de Grieken in de Romeinse wereld was echter zo groot, dat de Romeinse dichter Horatius zich afvroeg wie nu de overwonnen waren.

---