Van Prehistorie tot Middeleeuwen

Geplaatst op vrijdag 19 augustus 2005 @ 13:32 , 460 keer bekeken

Is de geschiedenis van Atlantis, de mythe van het verzonken eiland in de Middellandse Zee, dan toch meer dan een verhaaltje?

Een Franse geoloog denkt van wel. Hij situeert het eiland in de Straat van Gibraltar en meent dat het verzwolgen is door de zee na een tsoenami.

Het vakblad Geology bericht over de nieuwe Atlantis-bevindingen. De blik van de geologen op zoek naar het echte Atlantis richt zich dezer dagen op het eiland Spartel. Dat bevindt zich 60 meter onder het wateroppervlak in de Straat van Gibraltar, de zee-engte tussen Spanje en Marokko. Wetenschappers gaan ervan uit dat het eiland lang geleden boven de zee uitkwam. Naar schatting 12.000 jaar geleden zou het getroffen zijn door een zware aardbeving. De tsoenami die er een gevolg van was heeft het eiland verzwolgen.

De mythe van Atlantis werd verspreid door de Griekse filosoof Plato, in de vierde eeuw voor Christus. Plato stelt Atlantis voor als de 'ideale samenleving', die millennia voor het klassieke Griekse tijdperk bestaan zou hebben. Volgens Plato was Atlantis een groot eiland, groter dan Libië en Azië samen, in de Atlantische Oceaan. Het eiland zou in zijn tijd een soort wereldmacht geweest zijn, met invloed die uitstrekte tot Egypte en de Italiaanse kust. De dynastie van de Atlantische koningen zou rechtstreeks afstammen van zeegod Poseidon. Door degeneratie en oorlog met vroegere bondgenoot Athene zou Atlantis ten onder zijn gegaan. Uiteindelijk zou dat ook letterlijk gebeurd zijn, volgens Plato 9.000 jaar voor zijn eigen tijd. "Enige tijd later waren er aardbevingen en vloedgolven met buitengewoon geweld", beschrijft de filosoof de ondergang, "en op een enkele sombere dag en nacht werden al uw voor hun leven vechtende soldaten (Atheense, BE) opgeslokt door de aarde en het eiland Atlantis werd op gelijkaardige wijze opgeslokt door de zee om voorgoed te verdwijnen."

Het 'ware verhaal' van Plato moet uiteraard met een flinke korrel zeezout genomen worden, maar niettemin is de mythe, meer dan welke andere ook, de fantasie van kunstenaars en wetenschappers blijven stimuleren. Over de precieze ligging van het eiland bleef Plato bovendien redelijk vaag, wat de speculaties nog meer voedde. De Franse geoloog Marc-André Gutscher van de Universiteit van West-Bretagne in Plouzané doet op zijn beurt een poging om de mythe te ontsluieren. Hij deed een zeebodemonderzoek in de buurt van het eiland Spartel en komt tot de conclusie dat de geschiedenis van dat eiland de mythe wel eens op gang gebracht zou kunnen hebben. Gutscher vond tijdens zijn onderzoek een ruw gekorrelde door afzetting gevormde laag van 50 tot 10 centimeter dik, die door een tsoenami achtergelaten zou kunnen zijn. De dikke laag is het resultaat van materiaal dat afgezet werd door hevige bevingen onder water.

De Franse onderzoeker wijst erop dat Plato's beschrijving van het einde van Atlantis grote gelijkenissen vertoont met een tsoenami. Ook de datering van de tsoenami, 12.000 jaar geleden, komt ongeveer overeen met de tijdschatting van Plato. Tsoenami's zijn ook in Europa mogelijk, zoals gebleken is toen in 1755 Lissabon grotendeels vernield werd door een grote zeebeving. Recentelijk nog waarschuwden geologen ervoor dat Europa totaal niet voorzien is op een mogelijke beving in de Middellandse Zee of de Atlantische Oceaan.

Het is niet de eerste keer dat Spartel wordt aangeduid als kandidaat-plaats voor het originele Atlantis. De Franse geoloog Jacques Collina-Girard deed dat al in 2001. Als Spartel effectief ooit Atlantis is geweest, blijven er wel een paar raadsels onopgelost. Zo blijkt het eiland te klein om een geloofwaardige 'wereldmacht' geweest te kunnen zijn, en sporen van een (hoge) beschaving zijn vooralsnog ook niet teruggevonden.

Bron: De Morgen (www.demorgen.be)