Van Prehistorie tot Middeleeuwen

Geplaatst op zaterdag 08 februari 2003 @ 17:20 , 1172 keer bekeken

Een oorlog tegen Saddam Hoessein kan verschrikkelijke gevolgen hebben voor het culturele erfgoed van Irak. Het hele land is één grote archeologische vindplaats: het was de bakermat van enkele grote beschavingen. Nu de Amerikaanse oorlogsmachine Bagdad in het vizier neemt, reppen academici, conservatoren en verzamelaars zich om hun stempel te drukken op de culturele agenda van Irak, na de oorlog en na de VN-sancties. De vertegenwoordigers van verschillende Amerikaanse organisaties van archeologen en afgevaardigden van museumdirecties en verzamelaars oefenen druk uit op het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en het Pentagon. Ze eisen dat ingeval van oorlog alles in het werk wordt gesteld om de vernietiging en plundering van het culturele erfgoed zo beperkt mogelijk te houden. De tijd dringt, want het Witte Huis zendt met het uur sterkere oorlogssignalen uit.

De regio tussen de Tigris en de Eufraat, de bakermat van enkele van de allereerste bekende beschavingen, ligt in het huidige Irak. In dat land bevinden zich ook enkele van de oudste archeologische landbouwwerktuigen ter wereld en artefacten met spijkerschrift die dateren uit het vierde millennium voor Christus. Voorts liggen in het hele land overblijfselen van het Sumerische, Akkadische, Assyrische en Babylonische rijk, en daarnaast nog een hoop bijbelse plaatsen. Een langdurige lucht- en grondoorlog zou sommige van die archeologische schatten vrijwel zeker beschadigen. Plunderaars zouden vrij spel krijgen. Een bomexplosie in de buurt van de Boog van Ctesiphon, bijvoorbeeld, zou die derde-eeuwse structuur kunnen beschadigen of vernietigen. De Boog van Ctesiphon, in een voorstad van Bagdad, is de grootste bakstenen boog ter wereld en bevindt zich gevaarlijk dicht bij het Iraakse Bureau voor Atoomenergie. Eind vorige maand kwamen vertegenwoordigers van museumdirecties, verzamelaars, kunstliefhebbers, Midden-Oostenkenners en archeologen naar Washington om te praten met toplui van het ministerie van Buitenlandse Zaken en Defensie. ,,Het was voor ons een kans om onze bezorgdheid te uiten over de archeologische vindplaatsen, de musea en de monumenten'', zegt McGuire Gibson. Hij is professor Mesopotamische archeologie aan de universiteit van Chicago en voorzitter van de American Association for Research in Bagdad. Hij heeft het ministerie van Defensie een gedetailleerde lijst gegeven van zo'n 4.000 plaatsen. Al is dat maar een fractie van het totale aantal archeologische vindplaatsen in het land: daarvan zijn er in de omgeving van Tigris en Eufraat alleen al enkele honderdduizenden. ,,Het hele land is één grote archeologische vindplaats'', zegt Gibson. Een heleboel organisaties hebben hun stem laten horen, maar elk van hen heeft een eigen aanpak ter bescherming van de archeologische schatten. Academici die het Midden-Oosten bestuderen, en zeker archeologen, hebben er alle belang bij de artefacten in hun context te laten, terwijl verzamelaars en museumdirecties veeleer geïnteresseerd zijn in het verwerven van de objecten. Tot nu toe heeft geen enkele groepering voldoende macht om invloed uit te oefenen op de beslissing of er nu al dan niet een oorlog tegen Irak moet komen. Maar de experts herinneren wel aan de slechte communicatie met de Amerikaanse regering tijdens de Golfoorlog van 1991. Op die manier willen ze volgens Jane Waldbaum, de voorzitter van het Archaeological Institute of America, ,,wijzen op wat er in het verleden is gebeurd en suggesties doen om te vermijden dat zoiets opnieuw gebeurt, of in het slechtste geval ervoor proberen te zorgen dat de gevolgen niet catastrofaal zijn''. Waldbaum verwijst daarmee na de periode na de Golfoorlog, toen musea en archeologische vindplaatsen op grote schaal werden geplunderd. De internationale markt werd overspoeld met Iraakse antiquiteiten. Met het oog op een nieuwe oorlog tegen Irak hebben verschillende academische groeperingen nu opgeroepen tot respect voor de internationale verdragen over cultuurgoederen. Ze eisen maatregelen om de schade aan archeologische vindplaatsen en artefacten te beperken, plunderingen te vermijden en het Iraakse nationale erfgoed te beschermen. De internationale politiediensten moeten elke vorm van illegale handel in Iraakse antiquiteiten opsporen, zegt Patty Gerstenblith van de DePaul University School of Law. De academische organisaties dringen ook aan op de naleving van het verdrag tegen de illegale handel in cultureel eigendom van de Unesco, de cultuurorganisatie van de VN. Dat verdrag uit 1970 werd ondertekend door de VS, Groot-Brittannië, Irak en meer dan negentig andere landen. DE Iraakse antiquiteitenwetgeving vindt zijn oorsprong in het Britse bestuur van het gebied na de Eerste Wereldoorlog -- in het kader van het mandaat van de Volkenbond. ,,We willen erop toezien dat de huidige Iraakse wetgeving toegepast en nageleefd wordt'', zegt Jane Waldbaum. ,,Irak heeft bijzonder strikte wetten inzake de verkoop en de uitvoer van antiquiteiten: dat is zo goed als verboden.'' De Unesco kan een rol spelen in het bepalen van het toekomstige culturele beleid van Irak, als een lidstaat daarom verzoekt, zegt Guido Carducci van de Unesco. Maar ,,ook het toeziende Iraakse ministerie zou de nodige middelen moeten krijgen om na een oorlog het werk te hervatten'', zegt Ashton Hawkins, de voormalige vice-voorzitter van het Metropolitan Museum in New York. ,,Ze hadden blijkbaar een heel goed werkende dienst, een van de beste van het Midden-Oosten.'' Volgens hem is het Iraakse verbod op de verkoop van antiquiteiten een goede zaak. Toch vindt hij dat een dienst die belast is met antiquiteiten, zich alleen zou moeten bezighouden met de identificatie en het onderhoud van de belangrijkste artefacten, en dat ze de selectieve verkoop van minder belangrijke artefacten om de werking van de dienst te financieren, niet zou mogen uitsluiten. ,,Het nationale patrimonium is niet zomaar alles. Het nationale patrimonium bestaat uit de belangrijkste dingen'', zegt hij. Verzamelaars worden vaak beschouwd als een factor die tot plundering leidt. ,,Maar over het algemeen houden verzamelaars de handen af van zulke voorwerpen. Verzamelaars moeten zich laten leiden door hun intelligentie en door gezond verstand. Hou je handen af van alle Iraakse voorwerpen die de komende jaren op de markt komen.'' Het is niet duidelijk hoe het internationale recht de verwoesting van het culturele erfgoed van Irak zou interpreteren. De VS en Groot-Brittannië hebben het verdrag van Den Haag uit 1954, over de bescherming van culturele goederen ingeval van een gewapend conflict, niet ondertekend. Irak is een van de 103 landen die wel hebben getekend. Volgens het verdrag mogen culturele plaatsen niet als doelwit worden beschouwd tenzij dat militair noodzakelijk is. Voorts moeten de ondertekenaars de plundering en uitvoer van culturele eigendom uit bezette gebieden verhinderen. Volgens experts van de Unesco en westerse academici is de heropbouw van de Iraakse dienst voor antiquiteiten en het herstel van de academische en professionele infrastructuur van het land van essentieel belang voor de bescherming van het culturele erfgoed. Maar de kans dat er op grote schaal archeologische schatten verwoest worden, neemt toe. Guido Carducci klinkt pessimistisch: ,,Vanuit militair standpunt is de bescherming van cultuurgoederen uiteraard niet de eerste prioriteit. Zo is het altijd geweest.'' Op deze site vind je heel wat foto's van de pracht in Mesopotamië: - Archaeological Site Photography: Mesopotamia Info over Archeologie in Irak vind je hier: - Iraq - Archaeology DE 10 BELANGRIJKSTE PLAATSEN OP EEN RIJTJE: Het Gewelf van Ctesiphon: Deze 30 meter hoog boog aan de rand van Bagdad, is een van de hoogste bogen in de wereld. Het is een deel van het 1400 jaar oude palies en is beschadigd in de Golfoorlog. Wetenschappers waarschuwen ervoor dat het risico van instorten jaar na jaar toeneemt. Baghdad Plaats van het Nationaal Museum van Irak, waar 's werelds grootste en meest bijzondere collectie te vinden is van Mesopotamische oudheden, inclusief een 4000 jaar oude zilveren harp uit Ur en duizenden kleitabletten. Beelden over wat er in het museum te vinden is vind je via deze link: Iraq - Museum Baghdad Nineveh De derde hoofdstad van Assyrië. Het wordt in de bijbel genoemd als de plaats waar de mensen in zonde leefden. Een walvisbeen hangt er in de moskee op Nebi Yunis, men zegt dat het het relikwie is van de walvis waarin Jona 3 dagen gevangen zat. Nimrud Hier staat het Assyrische koninklijk paleis, waarvan de muren in de Golfoorlog zijn beschadigd. Hier liggen ook de graven van Assyrische koninginnen en prinsessen, welke zijn ontdekt in 1898. De ontdekking wordt wereldwijd beschouwd als de belangrijkste graven sinds die van Koning Tut. Samarra Belangrijk Islamitische stad en religieus centrum, ca. 100 kilometer ten noorden van Bagdad. Ligt gevaarlijk dicht bij een chemisch onderzoekscentrum en fabriek. Hier staat een prachtige 19e eeuwse moskee en miniret, welke zijn bebombadeerd in 1991. Erbil 5000 jaar oude stad en al die tijd bewoond geweest. De stad is hooggebouwd: er zijn steeds huizen en huizen op elkaar gebouwd gedurende duizenden jaren lang. Nippur Belangrijk religieus centrum van het zuiden van Irak. Het barst er van de Soemerische en Babylonische tempels. Behoorlijk afgelegen, maar ook tijdens de Golfoorlog niet helemaal vrij geweest van beschadiging. Ur Naar wordt aangenomen, de eerste stad ter wereld, dat ca. 5.500 jaar geleden zijn hoogtepunt beleefde en volgens de bijbel de geboorteplaats van Abram. Er staat een prachtige ziggurat (piramide/tempel) dat tijdens de Golfoorlog beschadigd werd. Er liggen nog steeds enorme bomkrater om de opgravingsplaats en er zitten schietgaten in de muren van de stad. Basra Al-Qurna Hier staat een knokige oude boom, naar men zegt van Adam, die staat in de Hof van Eden. Uruk Een andere soemeritische stad. Sommigen denken dat deze stad ouder is dan Ur, minstens 6000 jaar oud. Hier werd het schrift 5500 jaar geleden uitgevonden. Babylon Deze stad was op haar hoogste punt gedurende de regering van Hammurabi, ca. 3750 jaar geleden, toen hij zijn belangrijkste wetten uitvaardigde. Babylon is slechts 10 kilometer van Hilla chemisch arsenaal. Karbala Gelegen ca. 100 kilometer ten zuiden van Bagdad, is de Krabale Shia Tempel voor Husein, de kleinzoon van de profeet Mohammed, te vinden. Het is de beroemdste van Irak's heilige plaatsen. Het ligt vlakbij een fabriek waar chemische wapen werden gemaakt en een raketbasis die werd gebombardeerd in 1991.

---