Van Prehistorie tot Middeleeuwen

Geplaatst op dinsdag 29 juli 2008 @ 23:02 , 2512 keer bekeken

Venus
Afkomstig uit Pompeii (hoogte 104 cm)

Van 23 augustus 2008 t/m 4 januari 2009 is er een nieuwe toptentoonstelling in Museum Het Valkhof: 'Luxe en decadentie. Leven aan de Romeinse goudkust'. De expositie biedt een inkijkje in het leven van de Romeinse 'Quote 100′, de kleine groep superrijken die 2000 jaar geleden in immense villa's woonden aan de Golf van Napels. Bezittingen van die elite, pronkstukken uit het Nationaal Archeologisch Museum in Napels, worden voor het eerst buiten Italië getoond: muurschilderingen, beelden van brons en marmer en sieraden. Ook zijn er 3-D animaties van villa's en tuinen te zien.

Bronzen herme van Lucius Caecilius (detail)
Afkomstig uit Pompeii

Net als tegenwoordig bestond er in de Oudheid kritiek op het decadente leven van de superrijken. In de expositie wordt dan ook aandacht besteed aan deze vaak bijtende kritiek van de antieke auteurs op het luxe leven van de Romeinse jetset, dat zich steeds meer op status richtte en steeds minder vasthield aan de traditionele Romeinse waarden.

Bronzen Apollo met lier
Afkomstig uit Pompeii, Huis van Apollo

De expositie kwam tot stand dankzij het Museo Archeologico Nazionale in Napels en de Soprintendenza Archeologica van Pompeii. Het is het resultaat van een internationaal samenwerkingsverband tussen het LWL-Römermuseum in Haltern am See (Kreis Recklinghausen), het Focke-Museum in Bremen, de Archäologische Staatssammlung in München en Museum Het Valkhof in Nijmegen.

Gladiatorenhelm
Afkomstig uit Pompeii

Een wereld van arm en rijk
Van de naar schatting 50 tot 80 miljoen inwoners van het Romeinse rijk behoorde hooguit 1 procent tot de welgestelden. Om de sympathie van het volk te winnen bekostigden de rijken gratis optredens van gladiatoren in de arena. Topstukken rond dit thema zijn twee bronzen beenbeschermers van een gladiator en een helm van maar liefst 3,5 kilo.
Wie rijk was, had een of meer slaven voor uiteenlopende taken. Zij werkten in de huishouding maar ook op grote landbouwbedrijven. Een ijzeren voetklem is een stille getuige van de omstandigheden waaronder velen van hen leefden. De klem zat aan een balk vast in de vloer en verschillende slaven konden er tegelijk in worden vastgezet, ieder met één been.

Bronzen beeld van Herakles
Afkomstig uit een villa in de buurt van Pompeii (hoogte 90 cm)

Villa's en tuinen
De villa's van de Romeinse jetset in de dichtbebouwde stad hadden soms geen ruimte voor een tuin. Daarom richtten de rijken hun huizen in met kleurrijke wandschilderingen van tuinen, planten, fonteinen en vogels.
De tuinen van buitenvilla's aan zee werden opgeluisterd met prachtige fonteinen, marmeren vazen en talloze bronzen en marmeren beelden van Griekse makelij.
Sommige villa's hadden een privébad. Gasten namen voorafgaand aan de maaltijd bij de heer des huizes een bad met warm water: een luxe waarmee de gastheer zijn rijkdom etaleerde. Voor het eerst is de enige compleet bewaarde warmwaterinstallatie uit de Oudheid te zien.

Wandschildering met banketscène.
Afkomstig uit Pompeii

Eten en drinken
Rijke Romeinen besteedden graag veel geld en tijd aan eten en drinken.
Sommige fresco's tonen losbandige banketscènes. Gasten op aanligbedden aan rijk gedekte tafels worden bediend door slaven of vermaakt door meisjes van plezier. Een schildering laat zelfs een man zien die overgeeft, ondersteund door een slaaf.

Sieradenkistje
Afkomstig uit Cumae

Vrouwen en schoonheid
Rijke dames tooiden zich met de kostbaarste sieraden. Topstuk is een diadeem van goud, versierd met gouddraad en met drie uitzonderlijk grote parels.
Een houten kistje met ivoren decoratie vormt een prachtige antieke 'beautycase'. De inhoud is compleet bewaard gebleven: een bronzen spiegeltje, een gladde gouden ring, twee zilveren kledingspelden met goud filigraan, een klein zalfpotje, een spateltje, een kam, een naald en een ivoren haarnaald.

'Luxe en decadentie.
Leven aan de Romeinse goudkust'
Museum Het Valkhof,
23 augustus 2008 t/m 4 januari 2009
www.museumhetvalkhof.nl